A geisha in modern Japan

In de schemering wandelen we door Gion, het geisha district van Kioto. We slaan een steeg in waar een stuk muur is vol geplakt met typische geisha visitekaartjes, zitten we goed? Zal hier in de buurt een okiya zijn? De eerste stap om als jong meisje een geisha te worden, is toegelaten worden tot een okiya. Hier woont een maiko of geisha tijdens de duur van haar carrière als geisha.

This is where fairy tales are made
Het is herfst. Kioto staat vol maple leaf bomen met fel rood gekleurde bladeren, de stad is op haar mooist. De gemoedelijke culturele hoofdstad van Japan is omringd door eindeloze Japanse tuinen opgebouwd uit verschillende lagen met perfect geknipte bomen, die helder weerspiegelen in vijvers vol prijswinnende koi karpers. Geheimzinnig begroeide mos paadjes leiden naar een oogverblindende gouden tempel. Daar achter een traditioneel theehuis met rode parasols, de perfecte setting voor een thee ceremonie van een geisha. Wij nemen plaats en drinken felgroene groene thee met daarnaast sierlijk versierde mierzoete suikersnoepjes. We worden bediend door een Japanse vrouw in kimono, helaas geen geisha.

De chef van een restaurant, onze hoteleigenaar en random locals die we ontmoeten zeggen ons dat een afspraak met een geisha onmogelijk is, tenzij we veel geld neerleggen. Voor ons een extra drive om door te zetten. We lopen door het labyrint van smalle straten in Gion, gangen die steeds weer eindigen in gesloten houten met matglazen schuifdeuren. We zijn beide intens nieuwsgierig. Wat gebeurt er allemaal achter die gesloten schuifdeuren? Na een lange zoektocht wijst uiteindelijk een oudere Japanse vrouw ons de deur van een okiya. Als ze weg klakt op haar houten slippers, gluren we naar binnen. Ik zie vier paar houten slippers achter de deur staan. Op de vloer liggen rieten matten verder is de ruimte minimalistisch ingericht. Achterin de kamer zit een Japanse jongedame voor een spiegel. Haar gezicht is deels wit. Ze heeft een dikke witte make-up kwast in haar hand en sierlijk, strak opgestoken haar. Via de spiegel kruizen onze blikken, mijn adem stokt, van schrik schuif ik de deur weer dicht.

Geisha & Geiko
Geisha’s worden in Kioto geiko genoemd en staan symbool voor de Japanse cultuur. De voormalige hoofdstad van Japan is de enige stad waar maiko –geiko in opleiding- en geiko nog een grote rol spelen. Geisha betekent letterlijk ‘women of art’, maar zelfs in Japan zijn er nog veel mensen die denken dat geisha’s veredelde prostituees zijn. Om een geisha te worden wordt een vier a vijf jarige intensieve opleiding doorlopen. Tijd voor vriendinnen, een relatie of genoeg slaap zit er vaak niet in. Veel jonge meiden kiezen daarom niet meer voor dit zware bestaan. Momenteel zijn er nog maar 100 echte geiko in Kioto. Daarnaast is er de opkomst van de furisode-san. Vrouwen die na drie maanden training ook aan de slag gaan als geisha, en inspelen op de steeds groter wordende vraag van toeristen naar een geisha entertainment avond. De ‘echte geisha’s’ spreken van een schande en zien de furisode-san als een enorme belediging van de traditionele cultuur.

De schuifdeur wordt opengeschoven. Katsumomo staat in de deuropening. Haar gezicht nu volledig wit geschminkt, vuur rode lippen en glinsterende ogen. Ze is gekleed in een kleurrijke kimono gemaakt van zware glimmende stoffen, haar voeten zijn gestoken in witte sokken met één teen en houten slippers met minimaal 15 cm dikke zolen. Ze lacht naar ons, haar haardecoratie twinkelt vrolijk heen en weer op de beweging. Alle achtergrond ruis valt weg, ik heb een gevoel vergelijkbaar met alsof we tegenover een popster staan. Ik glimlach een tikkeltje zenuwachtig terug. We buigen beide lichtjes met onze handpalmen tegen elkaar aan gedrukt voor ons hoofd. Katsumomo heeft haar junior high school afgemaakt en spreekt tot onze verbazing goed Engels. Er is een wederzijdse nieuwsgierigheid. Ze is benieuwd naar wie wij zijn en wij mogen haar alles vragen.

‘Geiko worden is altijd al mijn droom geweest’

Op haar 16^e is Katsumomo naar Kioto verhuisd en in de okiya gaan wonen waar we nu zijn. Elke dag heeft ze van ’s ochtends vroeg tot 17:00 uur speciale geiko lessen. Ze leert traditioneel Japans spreken, gepaste omgangsvormen, verschillende muziek instrumenten bespelen en -het belangrijkste en tevens moeilijkste- dansen. Na haar lessen kleed ze zich om, maakt zichzelf op en tekent de karakteristieke sierlijke punten in haar nek, die als uitermate sexy worden beschouwd. Een uur later stapt ze getransformeerd tot geiko de deur uit om naar haar afspraken met klanten te gaan. ‘Ik geniet er van de mogelijkheid te hebben om de wereld over te reizen en steeds nieuwe, belangrijke mensen te ontmoeten, ze te entertainen en complimenten te krijgen’. Het mysterieuze wat om de geisha cultuur hangt, is om de relaties met klanten te beschermen. Als we haar vragen naar wat er gebeurt tijdens de afspraken is haar antwoord duidelijk; het entertainen van klanten betekent voor hen dansen, het bespelen van muziek instrumenten, small talk en tot een zekere hoogte flirten. De klant wordt geamuseerd met een illusie die nooit zal gebeuren.

Tijdens de afspraken van geiko’s wordt de nodige rijstwijn en whisky gedronken en rond middernacht zie je in Gion, soms lichtjes zwalkend, geiko terug wandelen naar de okiya. Na een korte nachtrust begint een soortgelijke, volgeplande dag. Het zijn lange dagen bevestigt de geiko en ze ziet haar ouders en broer maar één keer per jaar. ‘Mijn leven is compleet veranderd’, zegt Katsumomo. ‘Ik besteed meer aandacht aan de behoeften van anderen dan aan die van mijzelf, maar daartegenover staat dat ik dingen mee maak die ‘gewone’ Japanse vrouwen nooit ervaren. Ooit wil ik een man en kinderen, dan zal ik moeten verhuizen uit de okiya en stoppen als geiko. Maar door mijn keus voor dit zware traditionele beroep, leef ik nu mijn droom’.